Αυτά που μας ενώνουν : Φιλαρμονική
Κείμενο της Βιολέττας Σάντα που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα mylefkada.gr
«…Παραμονή του Αγίου Σπυρίδωνα οι καμπάνες καλούν με τους χτύπους τους στον εσπερινό. Οι ψαλμωδίες κατακλύζουν και ηρεμούν τους πιστούς που συγκεντρώνονται. Ξάφνου η κατάνυξη διαταράσσεται, οι ήχοι μπερδεύονται κάτι πρωτόγνωρο ακούγεται μέσα στα γραφικά στενά της Λευκάδας και πλησιάζει στην εκκλησία. Μπροστά ο Αρχιμουσικός Αντώνης Καπνίσης και παραταγμένοι πίσω του 31 μουσικοί που αποδίδουν τους χαρμόσυνους ήχους του εμβατηρίου, που πρώτη φορά διακόπτει την ηρεμία των καντουνιών και ξεσηκώνει τις καρδιές των Λευκαδιτών. Η Φιλαρμονική πραγματοποιεί την πρώτη της εμφάνιση»!
Το ημερολόγιο γράφει 11 Δεκεμβρίου 1852!
Η Φιλαρμονική ένα από τα παλαιότερα και ιστορικότερα σωματεία, συμπληρώνει σε λίγες μέρες 161 χρόνια γόνιμης και δημιουργικής παρουσίας στο νησί μας.
Η παρουσία της, το έργο και η προσφορά της, την κατατάσσουν σ΄αυτά που αποτελούν παράδοση όχι μόνο για τον τόπο μας, αλλά και για ολόκληρη τη χώρα.
Ένας οργανισμός που παρά τα 161 χρόνια του, παραμένει μέχρι τις μέρες μας υγιής, ζωντανός και ακμαίος.
Η ΦΕΛ είναι άρρηκτα δεμένη με τις χαρές τις λύπες τις επιτυχίες και τους καημούς αυτού του νησιού. Είναι ίσως το μοναδικό σωματείο που έχει τόσο πολλές και τόσο βαθιές ρίζες σε όλη τη κοινωνία της Λευκάδας.
Τι περισσότερο θα μπορούσα να προσθέσω εγώ, για ένα μουσικό οργανισμό που το 1864 παιανίζει για την ένωση των Επτανήσων, το 1896 συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, υπήρξε ένα σημαντικό μουσικό κεφάλαιο για τη Λευκάδα και συνεχίζει μέχρι σήμερα να αποτελεί πυρήνα κάθε πολιτιστικής δραστηριότητας;
Μια φωτογραφία σε κάποιο οικογενειακό άλμπουμ – ένας νεαρός μουσάτος, φοιτητής τότε, πανευτυχής μέσα στη στολή της ΦΕΛ – είναι πάντα ένα σοβαρό ερέθισμα, να πλησιάσεις λίγο περισσότερο κάτι που αγαπάς και θαυμάζεις.
Μια τυχαία συζήτηση με έναν νεαρό μουσικό προγυμναστή του σωματείου, υπήρξε το επόμενο «καμπανάκι». Με λιτά λόγια μου παρουσίασε την προσφορά της ΦΕΛ, ιδίως στα παιδιά Δεν είναι η μουσική παιδεία, μου είπε, δεν είναι η ευγενής άμιλλα, δεν είναι ούτε η δημιουργική απασχόληση – τόσο σημαντική στις μέρες μας. Η οργάνωση, η δομή, η ιεράρχηση, η λειτουργία της ΦΕΛ, είναι πρότυπο, και τρόπος λειτουργίας μιας σωστής κοινωνίας!
Ακόμα δεν μπορώ να ξεχάσω τα μάτια του Σπύρου, στον περσινό εορτασμό των Φώτων. Ένα δεκάχρονο παιδί φορώντας τη στολή της ΦΕΛ, καμαρώνει, ψηλώνει, σχεδόν δεν πατά στη γη, όταν μου περιγράφει την εμπειρία του από τα κάλαντα της πρωτοχρονιάς. Τα μάτια του είναι λες και πετούνε σπίθες. Πρέπει να υπάρχει κάτι βαθύτερο από τις φανταχτερές επωμιδές και το ασημίζον πηλήκιο που καταφέρνει να μαγέψει ένα δεκάχρονο παιδί στις μέρες μας, σκέφτομαι. Ένα παιδί που σχεδόν έχει «δει» τα πάντα μέσω διαδικτύου!
Αυτό λοιπόν που αναζητούσα μέσα από τη «γνωριμία» με την ΦΕΛ ήταν να «αποδείξω» ένα θεώρημα:
Ένα σωματείο που ιδρύθηκε με τις προσπάθειες φωτισμένων προγόνων μας, πέρασε ένδοξες και δραματικές στιγμές, προσπαθώντας να επιβιώσει ανάμεσα σε φτώχειες, δυστυχίες, πολέμους και εθνικούς διχασμούς, παραμένει μέχρι και σήμερα το πιο ζωντανό κύτταρο της πόλης μας. Μπορεί να κάνει τα μάτια των δεκάχρονων παιδιών να λάμπουν, μπορεί να λειτουργεί κάτω από την εμπνευσμένη καθοδήγηση των διοικητικών του οργάνων, των προγυμναστών και του μαέστρου, σαν μια σωστά ιεραρχημένη και ευνομούμενη κοινωνία!
Παραμένει μέχρι τις μέρες μας ένας θεσμός από αυτούς που ουδέποτε θα γιουχάρουμε ή θα αμφισβητήσουμε. Ένας θεσμός που μας ενώνει. Παρά τον ενάμιση αιώνα ζωής ουδέποτε πρόδωσε τους σκοπούς του. Εξακολουθεί και σήμερα να εμπνέει σεβασμό και κύρος, όχι από το όνομα του, όχι από την ιστορία του αλλά από τη συνεχή προσφορά του.
Είναι Τετάρτη, στον κεντρικό δρόμο της πόλης ελάχιστοι κυκλοφορούν, τα καφέ της παραλίας είναι γεμάτα. Στα περισσότερα σπίτια οι ένοικοι παρακολουθούν τα δελτία των οχτώ. Όμως η καρδιά της πόλης μας χτυπάει στη οδό Κόνταρη.
Ένα υπέροχο και μεγαλόπρεπο κτίριο δεσπόζει – παρά τους κακοποιημένους από τα συνθήματα τοίχους του – καμάρι και στολίδι του νησιού, αντάξιο του σωματείου.
Περνώντας το κατώφλι του, σου παίρνει λίγο χρόνο να συνηθίσεις τους ήχους, τις μουσικές. Παραξενεύεσαι από την ζωντάνια, το χαρούμενο πήγαινε έλα των νεαρών μαθητών.
Ανεβαίνοντας τις σκάλες έχεις ήδη εγκλιματιστεί.
Αυτή η υπέροχη «αναρχία» που ανακαλύπτεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ικμάδα των παιδιών μας. Είναι η άνεση που αισθάνεται καθένας όταν βρίσκεται στο «σπίτι» του!
Οι μαρμάρινες πλάκες στους τοίχους, τα επιβλητικά πορτρέτα των ιδρυτών και δωρητών, η ίδια η ιστορία του σωματείου μέσα από εικόνες, όργανα και στολές, είναι λες κοινό κτήμα σε κάθε νεαρό μαθητή. Τίποτε στο χώρο δεν έχει μουσειακή αξία, περισσότερη από τον κοινό πόθο: την αγάπη για τη μουσική.
Είναι απόλαυση να παρακολουθείς αυτά τα εκ πρώτης όψεως απείθαρχα και σκανταλιάρικα παιδιά ( Μπαντίνα ) να μεταμορφώνονται στη πρόβα κάτω από την ανοιχτή «αγκαλιά» του μαέστρου σε μικρούς «επαγγελματίες» μουσικούς. Είναι 08:00 το βράδυ.
Παιδιά που είναι στο πόδι από τις 07:00 το πρωί – θύματα ενός άθλιου εκπαιδευτικού συστήματος – πάνω στη σκηνή, σε κανονική διάταξη συμφωνικής ορχήστρας, μας δίνουν μαθήματα άμιλλας, ωριμότητας, συλλογικότητας, πειθαρχίας…
Η κορύφωση μιας επίπονης εβδομάδας της ΦΕΛ συντελείται κάθε Παρασκευή.
Είναι η πρόβα της Μπάντας. Στον δεύτερο όροφο του κτιρίου, σε έναν απόλυτο καταμερισμό εργασίας, στις αίθουσες του κόρνου, του κλαρινέτου, του φλάουτου, του σαξόφωνου, της τρομπέτας, ομάδες μουσικών συνεπικουρούμενες από άξιους προγυμναστές, μελετούν τα μουσικά κομμάτια που ο μαέστρος έχει επιλέξει.
«Τα όργανα μας είναι πνευστά, έτσι οι μουσικοί μας εκ των πραγμάτων δίνουν την ψυχούλα τους»! μου δηλώνει ο μαέστρος
Όταν όλοι αυτοί θα ανέβουν στη σκηνή, μπροστά στα μάτια μας ξεδιπλώνεται μια πλήρης κοινωνική διαστρωμάτωση! Ο πενηνταπεντάρης κλαρινίστας, η συνομήλικη μου κυρία, ο σαραντάχρονος σαξοφωνίστας, άνθρωποι κάθε ηλικίας και τάξης πλαισιώνουν δεκάδες νεαρά βλαστάρια.
Όταν ο μαέστρος ( ηγέτης) αυτής της κοινωνίας, ανοίγει τα χέρια, γέρνει το σώμα του, μιλάει με τα μάτια του – πρώτος μεταξύ ίσων – δεν επιτυγχάνεται απλώς ένα μουσικό αποτέλεσμα.
Μια ολόκληρη κοινωνία δίνει τον καλύτερο εαυτό της. Το οικοδόμημα λειτουργεί. Όλοι αυτοί οι τόσο ανόμοιοι και διαφορετικοί άνθρωποι, οι διαφορετικές ομάδες οργάνων, όλη η επίπονη προετοιμασία, η οργάνωση, ο συντονισμός, η συνεργασία, ακόμα και οι ατομικές «εξάρσεις»,αποδίδουν μπροστά στα μάτια μας καρπούς : Mozart, Tchaikovsky, Verdi…
Ο ιστορικός Κ. Μαχαιράς αναφέρει:… « Οι μουσικοί εκυριάρχουν κατά την εσπέραν εκείνη, ( 1852 ) ήσαν αληθείς κατακτηταί. Και αν δεν κατέκτησαν τα τείχη της πόλεως, κατέκτησαν όμως ( ως λέγει η ιστορία ) πολλάς τρυφεράς καρδίας, δια τας οποίας ήρκεσε εν πηλίκιον, εν χρυσούν σειρήτιον, εν αποστράπτον όργανον, και εν εμβατήριο, δια να τας κάμει να πάλλωσι, δια να τας μαλλάξει, να τας καθυποτάξη, να τας αιχμαλωτίση…»
Η Φιλαρμονική με την μέχρι σήμερα πορεία της έχει ξεπεράσει όλα τα παραπάνω.
Σ’ έναν κόσμο που έχουν έρθει τα πάνω κάτω, αποτελεί την κοινή συνισταμένη μας.
Είναι μια σωστά οργανωμένη κοινωνία, που παρά τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, λειτουργεί παραδειγματικά.
Το παρελθόν της δεν είναι βάρος αλλά πλεονέκτημα.
Είναι ο συνδετικός μας κρίκος με το χτες και τα παιδιά που την πλαισιώνουν, είναι η ελπίδα για το μέλλον μας.
Είναι ένα σωματείο που πρέπει να το προσέχουμε σαν τα «μάτια» μας, όχι τόσο για τις μουσικές παραστάσεις που μας χαρίζει, όχι γιατί μέσα από την μουσική εκπορεύονται πανανθρώπινες αξίες, αλλά γιατί αποτελεί ταυτόχρονα, θεμέλιο, ελπίδα και όραμα ενός οικοδομήματος που έχουμε ανάγκη σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε.
Βιολέττα Σάντα
